Để giúp người chăn nuôi heo nái (Lợn nái) dễ dàng và thuận tiện hơn trong công tác phối giống đạt chuẩn, tăng khả năng thụ thai, chất lượng con giống, thụ tinh cho heo ra đời thay thế cho phối giống tự nhiên. Nội dung bài viết dưới đây, chúng tôi xin cung cấp chi tiết và đầy đủ cho bà con hướng dẫn thụ tinh cho heo đúng kỹ thuật.
Trước đây, để thụ tinh cho heo nái, người chăn nuôi thường sử dụng biện pháp phối giống tự nhiên giữa heo nái và heo đực khá phức tạp. Với sự tiến bộ của kỹ thuật chăn nuôi, các phương pháp thụ tinh nhân tạo cho heo ra đời; đáp ứng sự phát triển của ngành chăn nuôi, nâng cao chất lượng con giống và thuận tiện hơn cho người chăn nuôi.
Khi nào cần áp dụng thụ tinh cho heo
Hướng dẫn thụ tinh cho heo sẽ bắt đầu từ việc lựa chọn thời điểm thụ tinh thích hợp nhất. Thông thường, người chăn nuôi sẽ cần theo dõi chu kỳ động dục của lợn nái để chọn thời điểm thụ tinh.
Tuổi động dục lần đầu của lợn cái hậu bị
- Tuổi động dục lần đầu của heo cái thường là 4 – 5 tháng tuổi, trọng lượng 30 – 40 kg (giống lợn Móng Cái).
- Lợn cái lai ngoại với nội thời gian động dục dài hơn khoảng 6 tháng tuổi, trọng lượng đạt 70 – 75kg.
- Giống lợn ngoại tuổi động dục là 6 – 7 tháng khi trọng lượng 100 – 110kg.
Trong lần động dục đầu tiên thường không cho phối giống; vì cơ quan sinh sản của lợn chưa hoàn thiện, số trứng rụng ít nên số con đẻ ra cũng ít hơn. Nên phối giống khi lợn nái đã qua 2 – 3 kỳ động dục.
➦Có thể bà con quan tâm: Các dụng cụ chăn nuôi heo
Chu kỳ động dục của lợn nái rạ
Chu kỳ động dục của lợn nái diễn ra trong 21 ngày hoặc dao động trong khoảng 17 – 23 ngày; thời gian mỗi lần động dục là 3 – 4 ngày. Sau khi cai sữa lợn con 4 – 6 ngày; lợn mẹ sẽ có hiện tượng động dục trở lại. Khi động dục, lợn nái thường có các biểu hiện sau:
- Ngày thứ 1: Heo nái đi lại, kêu rít, ăn ít hoặc bỏ ăn, muốn chạy ra khỏi chuồng, âm hộ sưng đỏ, căng mọng, âm hộ xuất hiện nước nhờn dạng lỏng, trong.
- Ngày thứ 2: Lợn nái ít kêu, ít đi lại hơn, thỉnh thoảng nhảy lên lưng heo khác vào buổi sáng. Buổi chiều, âm hộ bớt sưng, có màu hồng nhạt, vết nhăn mờ, dịch nhờn keo dính. Lúc này là thời điểm thích hợp để phối giống tự nhiên hoặc thụ tinh cho heo.
- Ngày thứ 3: Âm hộ teo dần, heo cái không thích gần gũi lợn đực nữa, dịch nhờn chảy ra ít, màu trắng đục, không dính, đuôi che âm hộ.
Hướng dẫn thụ tinh cho heo hiệu quả
Phối giống trực tiếp có ưu điểm là dễ thực hiện, không cần các dụng cụ phối giống. Nhưng lại có nhược điểm dễ lây bệnh từ lợn đực sang, mất công vận chuyển, chỉ phối được 1 nái 1 lúc, không dùng được lợn đực giống tốt.
Khắc phục những nhược điểm của phối giống trực tiếp, kỹ thuật thụ tinh nhân tạo có ưu điểm là chọn lọc được tinh dịch của lợn đực giống tốt, có thể dùng tinh dịch để phối cho nhiều heo nái, không phải vận chuyển lợn đực, hạn chế lây bệnh cho heo nái.
Tuy nhiên, thụ tinh cho heo cần được đào tạo về hướng dẫn thụ tinh cho heo, bảo quản tinh trùng và chuẩn bị dụng cụ. Để thụ tinh cho heo nái thành công cần trải qua các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị tinh dịch và dụng cụ thụ tinh
- Tinh dịch cần được bảo quản nơi mát mẻ ở nhiệt độ 200C, tránh ánh sáng, không lắc mạnh lọ đựng tinh dịch, lọ tinh dịch không bị sủi bọt hay dập nứt hoặc có dấu hiệu cậy mở.
- Chuẩn bị dụng cụ thụ tinh bao gồm: Lọ hoặc túi đựng tinh dịch, dụng cụ dẫn tinh quản, bộ phận tạo áp lực đẩy tinh vào bên trong. Các dụng cụ này cần được sát trùng bằng cách đun nóng với nước sôi, để ráo và nguội.
Bước 2: Vệ sinh âm hộ heo, làm ấm tinh dịch
- Vệ sinh vùng âm hộ heo nái bằng dụng dịch sát khuẩn hoặc nước sạch, vuốt nhẹ vào lưng, mông để heo đứng yên, bôi Vaseline vào dẫn tinh quản và âm hộ heo nái.
- Nắm lọ hoặc túi tinh dịch trong lòng bàn tay 1 lúc dể tinh dịch ấm lên đạt 350C – 370C.
Bước 3: Hướng dẫn thụ tinh cho heo chi tiết
- Massage nhẹ nhàng vào vùng mông hoặc âm đạo heo nái để chúng đứng yên. Mở rộng âm đạo heo nái, đưa đầu dẫn tinh quản vào âm hộ heo nái, chú ý đưa chếch lên phía trên; đồng thời lắc nhẹ và ngồi ngược lên lưng lợn hoặc đè bàn chân lên lưng lợn.
- Tiếp theo đưa dần tinh quản vào sâu trong âm đạo hết cỡ đến cổ tử cung (25- 30cm) thì kéo lùi lại; đưa và xoay nhẹ dẫn tinh quản, lắp ống bơm hay lọ tinh bằng nhựa và bơm tinh dịch vào trong.
- Trường hợp dùng lọ đựng tinh bằng nhựa nên bóp nhẹ lọ tinh để lợn nái tự hút tinh dịch.
- Trường hợp dùng dẫn tinh quản đầu xoắn cần xoay dần theo chiều ngược kim đồng hồ, xoay chiều ngược lại để rút ra.
Một vài lưu ý trong hướng dẫn thụ tinh cho heo
Để thụ tinh cho heo thành công, người chăn nuôi cần chú ý đến một số lưu ý sau:
- Thời gian thụ tinh cho heo khoảng 5 – 10 phút.
- Sau khi dẫn tinh xong cần ngồi trên lưng lợn nái thêm 3 – 5 phút để tinh dịch chảy hết vào trong rồi mới rút dẫn tinh quản ra.
- Vệ sinh dụng cụ thụ tinh cho heo bằng xà phòng thật kỹ sau khi thụ tinh.
- Không làm tổn thương thành tử cung của heo nái trong quá trình thụ tinh.
- Tinh dịch phải được bảo quản ở nhiệt độ dưới 20 độ C trong tủ chuyên dụng, có nhiệt kế để đo nhiệt độ, kiểm tra hoạt lực của tinh dịch trước khi phối.
- Ghi chép chính xác ngày phối giống để xác định ngày lợn đẻ.
Ngoài phương pháp thụ tinh kể trên, người chăn nuôi có thể áp dụng kỹ thuật thụ tinh 2 pha, cung cấp 3ml tiền chất trước khi bơm tinh trùng. Kỹ thuật này được thực hiện bằng dẫn tinh quản đặc biệt luồn qua cổ tử cung để bơm tinh trùng sâu vào tử cung.
Các dụng cụ chăn nuôi heo bà con có thể quan tâm
Mong rằng những thông tin về hướng dẫn thụ tinh cho heo đúng kỹ thuật trên đây đã giúp bà con có được những kinh nghiệm hữu ích trong việc phối giống cho đàn heo nái hiệu quả, nâng cao chất lượng con giống, gia tăng số lượng heo con, đem lại hiệu quả kinh tế cao.
Để có được các dụng cụ phục vụ thụ tinh cho heo cũng như các dụng cụ chăn nuôi khác, bà con hãy liên hệ này với Công ty dụng cụ chăn nuôi Hoài Yến theo số điện thoại: 0983 64 84 94